Schorzenia specjalne, schorzenia szczególne i kody niepełnosprawności

Czym są schorzenia specjalne?

Schorzenia specjalne są to pewne schorzenia osób niepełnosprawnych, które uprawniają pracodawcę do podwyższonego dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych z PFRON. Są to upośledzenie umysłowe, choroby psychiczne, choroby narządu wzroku (tylko stopień umiarkowany i znaczny), epilepsja oraz całościowe zaburzenia rozwojowe.

Wysokość dofinansowania z PFRON jest powiększana w zależności od stopnia niepełnosprawności. Zatrudniając pracownika niepełnosprawnego w wymiarze pełnego etatu można uzyskać maksymalnie (kwoty aktualne od dnia 01.04.2020):

  • 450,00 zł w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności
  • 1050,00 zł w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności ze schorzeniem specjalnym
  • 1200,00 zł w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
  • 2100,00 zł w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności ze schorzeniem specjalnym
  • 1950,00 zł w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności
  • 3150,00 zł w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności ze schorzeniem specjalnym

Jak widać różnica w kwotach dofinansowania jest stosunkowo wysoka.

W jaki sposób dokumentujemy schorzenia specjalne?

Aby móc się ubiegać o podwyższone dofinansowanie z PFRON musimy w aktach osobowych posiadać orzeczenia o niepełnosprawności, które będą pokazywały, że osoba niepełnosprawna ma faktycznie schorzenie specjalne.

Jednym ze sposobów jest wykazanie na orzeczeniu umownego kodu niepełnosprawności. Przedstawiamy kody niepełnosprawności według rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (par.32 pkt. 1 Ustawy o Rehabilitacji)

  • 01 U – upośledzenie umysłowe
  • 02 P – choroby psychiczne
  • 03 L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu
  • 04 O – choroby narządu wzroku
  • 05 R – upośledzenie narządu ruchu
  • 06 E – epilepsja
  • 07 S – choroby układu oddechowego i krążenia
  • 08 T – choroby układu pokarmowego
  • 09 M – choroby układu moczowo-płciowego
  • 10 N – choroby neurologiczne
  • 11 I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego
  • 12 C – całościowe zaburzenia rozwojowe np. autyzm lub zespół Aspergera

Schorzenia specjalne:

  • 01 U – upośledzenie umysłowe
  • 02 P – choroby psychiczne
  • 04 O – choroby narządu wzroku (tylko stopień umiarkowany i znaczny – BON-I-5232-13-PM/11)
  • 06 E – epilepsja
  • 12 C – całościowe zaburzenia rozwojowe np. autyzm lub zespół Aspergera

W przypadku, gdy na orzeczeniu widnieje kilka kodów niepełnosprawności, wystarczy że jeden z nich będzie kodem ze schorzeń specjalnych, abyśmy mogli ubiegać się o podwyższone dofinansowanie.

W przypadku orzeczeń wydawanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inne organy do tego uprawnione może się zdarzyć, że nie ma żadnego kodu niepełnosprawności. Nie jest to konieczne. Schorzenie specjalne może być udokumentowane w formie opisowej. Jeśli z orzeczenia wynika, że osoba niepełnosprawna jest chora np. na epilepsję, to również to uprawnia do podwyższonego dofinansowania z PFRON.

Czym są schorzenie szczególne?

Schorzenia szczególne nie wpływają na wysokość dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych. Mają jednak wpływ na wysokość wpłat na PFRON, których muszą niektóre podmioty dokonywać. A mianowicie na obniżenie tych wpłat. O obniżeniu wpłat na PFRON mówi Rozporządzenie w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania. Do schorzeń szczególnych, uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych zalicza się:

  • 1) chorobę Parkinsona,
  • 2) stwardnienie rozsiane,
  • 3) paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
  • 4) znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie,
  • 5) głuchotę i głuchoniemotę,
  • 6) nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS,
  • 7) epilepsję,
  • 8) przewlekłe choroby psychiczne,
  • 9) upośledzenie umysłowe,
  • 10) miastenię,
  • 11) późne powikłania cukrzycy.

Dla potrzeb wpłat obowiązkowych na PFRON występowanie schorzenia szczególnego może dokumentowane:

  • orzeczeniem potwierdzającym niepełnosprawność w rozumieniu przepisów o rehabilitacji (tylko z kodami 01U, 04O, 06E);
  • zaświadczeniem lekarza specjalisty.

Odnośnie zaświadczenia lekarza specjalisty – to nie określono oficjalnego wzoru takiego zaświadczenia. Dlatego wystarczające jest, by zaświadczenie zawierało pieczęć podmiotu leczniczego, imię i nazwisko oraz PESEL osoby niepełnosprawnej (lub inny numer identyfikacyjny), pieczęć i podpis lekarza specjalisty oraz informację, że u osoby tej  stwierdzono co najmniej jedno ze schorzeń określonych w § 1 Rozporządzenia w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania.

Osobę z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i udokumentowanym schorzeniem specjalnym „traktujemy jako dwie” na potrzeby wskaźników, a ze znacznym „jako 3”. 

Jeśli zatem wyjdzie nam w ten sposób wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% nie wysyłamy deklaracji DEK tylko INF-1 i uzupełniamy tam schorzenia szczególne (to nie są specjalne). Tam wpisujemy 1 osobę niepełnosprawną ze schorzeniem szczególnym jak”1″, a nie „2” (umiarkowany lub/i „3” znaczny stopień. Algorytm sam to liczy.

Przykład:

Mając 100 etatów i 5 etatów niepełnosprawnych, ale jeden z nich to osoba ze znacznym stopniem i schorzeniem szczególnym, mamy wskaźnik 7% (4+3). Wysyłamy zatem INF-1 i nie mamy obowiązku wpłat na PFRON, ponieważ wskaźnik osób niepełnosprawnych jest wyższy niż 6%.